Varúð!
Hestasaga
Þegar kunningi minn heyrði í haust að ég hefði þurft að fella gömlu reiðhrossin mín bauðst hann til að gefa mér hross. Hann og vinur hans höfðu verið með lita-tilraunarækt í nokkur ár út í Viðey. Vinurinn hafði gengt starfi staðarhaldara í eynni og höfðu þeir fengið að hafa hrossin þar. Svo var sú ákvörðun tekin að leggja niður stöðu staðarhaldara og vakta eynna úr landi. Það þurfti því að fjarlægja hrossin. Við þetta gátu þeir ekki haldið áfram ræktuninni svo það varð að fækka hrossunum. Það var ekki mikið mál að selja hryssurnar og folöldin. Kólga var annað mál.
Kólga frá Kringlumýri er fimmtán vetra, móálótt, alhliða hryssa. Það átti að nota Kólgu í tilraunaræktunina en á þeim fimm árum sem hún hafði staðið yfir hafði Kólga ekki fyljast. Það er ekki mikill markaður fyrir fimmtán vetra hross almennt. Ef þau hafa verið barnþæg hafa þau selst sem byrjendahross og ef hryssurnar eru vel ættaðar er hægt að selja þær til folaldseigna. Kólga, var mér sagt, er hins vegar vel viljug og þar af leiðandi alls ekki barna með færi. Og fimmtán vetra hryssa sem hefur ekki fyljast síðustu fimm ár er ekki líkleg til að fyljast framar. Ofan á allt þetta var eigandi hennar ekki laginn við alhliðahross. (Alhliðahross hefur fimm gangtegundir: fet, brokk, stökk, tölt og skeið. Klárhross hefur hins vegar fjórar: fet, brokk, stökk og tölt.) Því leit út fyrir að dagar Kólgu væru taldir, nema mér litist vel á hana.
Þegar átti að sækja hrossin út í Viðey fór ég með. Bæði til að hjálpa til svo og að kíkja á Kólgu.
Kólga lét ekki mikið yfir sér þar sem hún stóð í gerðinu með hinum hrossunum. Mér finnst móálótt reyndar mjög fallegur litur.
Ég veit að móálótt segir ykkur ekki mikið svo ég ætla lýsa því nánar. Skrokkurinn getur verið misdökkur, frá því að vera stálgrár til þess að vera dökk-steingrár, samt alltaf með metalic-glans. Fax og tagl er svart svo og fætur. Eftir bakinu endilöngu liggur svo svört rönd eða áll. Sum hross eru einnig með dökkt höfuð, líkt og Kólga.
Hún var ekki mjög stór og frekar feit eftir fimm ára útiveru. En byggingin var góð, höfuðið frítt, augun blíð og faxið sítt og þykkt. Hún var róleg og vinaleg meðan ég klappaði henni og skoðaði. Á prammanum á leið í land var hún meðfærileg og samvinnuþýð.
Það varð úr að ég ákvað að taka Kólgu og var það handsalað samdægurs.
Svo tók ég hana inn nú í desember. Hún virtist enn feitari og ótrúlega loðin. Minnti helst á blending af hrossi og mammút. Við nánari athugun kom nú reyndar í ljós að hún var ekki svona svakalega feit, heldur leit hún út fyrir það í þessum ofboðslega vetrarfeld.
Það er nefnilega alveg merkilegt hvað hrossin laga sig að aðstæðum. Hross sem hafa verið lengi á útigangi verða loðnari en þau sem eru tekin inn á hverju ári. Hross verða líka loðnari eftir því sem þau verða eldri. Hross sem eru horuð fá líka síðari vetrarfeld en hann er mattur og ljótur meðan hross í sæld glansa eins og það stirni á þau. Allt er þetta leið náttúrunnar til að búa sig sem best fyrir vetrarkuldan. Hross tapa vöðvamassa með aldri og þjálfunarleysi og aðlagar líkaminn sig að því með þykkari og meiri feld. Íslensk hross hafa líka einstök meltingarfæri. Það eru með lítinn maga en langar garnir. Þetta gerir það að verkum að þau nýta fóður betur. Einnig þrífast þau betur á gróffóðri. Hefur þetta verið ómetanleg aðlögun í hörðum vetrum hér áður fyrr.
Ég bjóst ekki við miklu af Kólgu svona fyrst til að byrja með. Ímyndið ykkur hvernig það er að byrja að æfa eftir fimm ára kyrrsetu. En þar hafði ég rangt fyrir mér. Við erum búnar að fara í nokkra reiðtúra á nýja árinu. Er það alveg ljóst að Kólga er mjög vel viljug. Forsjáin er í mínum höndum því kappið hefur hún. Það er ekkert verið að slá af. Það á sko að halda í við hin hrossin. Töltið er laust og leikandi. Brokkið er gott en hún er aðeins laus á því og vill flandra í skeiðlull, en hún verður öruggari á því með hverjum reiðtúr. Skeiðið er heldur betur fyrir hendi og kraumar undir. Við munum þó spara það til betri tíma. Hross þurfa að vera komin í góða þjálfun áður en tekið er til kostanna. Hross geta skaðað illa bæði vöðva og fætur ef þau valda ekki skeiðinu.
Ég er mjög ánægð með Kólgu. Hún minnir mig í mörgu bæði á Sögu og Sleipni. Hún lætur lítið yfir sér en er algjör sprengja líkt og Saga var. Svo er hún skeiðhross og fitubolla eins og Sleipnir. Öll eru þau miklir karakterar. Svo semur henni mjög vel við Grímu sem er það hross sem hefur verið lengst (nú lifandi) í mínu stóði.
Ég vona að við eigum eftir að eiga margar góðar stundir saman.